Đã lúc nào bạn bị từ chối bài cộng tác báo chí mà bạn cực kì tâm đắc và dành nhiều thời gian để viết? Đã lúc nào khao khát một ngày bài viết của mình được đăng tải trên một trang tạp chí nào đó hay không? Bạn sẽ tự hỏi liệu có cách nào để bài viết của bạn vượt qua được đội ngũ biên tập và tiếp cận đến người đọc?
Để có một bài báo chất lượng, bạn cần trải qua quy trình viết nghiêm túc, đòi hỏi sự công phụ và sự chuẩn bị kĩ càng. Đối với những ai đang theo đuổi sự nghiệp viết lách chuyên nghiệp, bạn càng cần phải có quá trình chỉn chu để có những bài viết hướng đến đúng đối tượng và đạt được mục tiêu. Một quy trình viết được áp dụng không chỉ một bài viết mà còn theo bạn suốt cả sự nghiệp viết lách của mình.
Tuy nhiên, đôi khi, chúng ta bỏ qua một số bước trong viết lách khiến bài viết không đáp ứng yêu cầu. Một phần nào đó từ thói quen viết lách khi còn ngồi trên ghế nhà trường, cô giáo đưa ra đề văn và cứ thế viết mà không tìm hiểu kĩ càng hay có những bước quan trọng trước khi viết thành một bài văn hoàn chỉnh. Vậy để viết một bài báo, bạn cần thực hiện những bước gì? Làm thế nào để bạn viết một bài báo hoàn chỉnh? Những bước hướng dẫn dưới đây sẽ giúp bạn có được một bài viết tốt và chất lượng.
Động não
Điều cần làm đầu tiên đó là phải phải luôn động não, động não và động não. Bước quan trọng nhất để bạn có một ý tưởng tuyệt vời, cách tiếp cận với báo chí và đưa ra tiêu chí, mục tiêu cho bài viết của mình. Hãy thực hiện các bước dưới đây:
Bước 1: Tìm chủ đề viết
Phạm vi của chủ đề bạn định viết là gì? Ví dụ, bạn muốn cộng tác với báo Cafef, đây là báo chuyên về lĩnh vực kinh doanh, đầu tư, chứng khoán, ngân hàng,… Hãy lựa chọn một lĩnh vực mà bạn cảm thấy phù hợp với bản thân mình nhất. Sau đó, tìm ý tưởng viết lách theo lĩnh vực đã lựa chọn.
Bước 2: Nghiên cứu
Tìm kiếm các thông tin xoay quanh chủ đề viết từ các nguồn chính thông như báo chí, sách, tin tức thời sự hay từ các website nước ngoài.
- Ghi chép hoặc lưu trữ những bài viết hay và đọc thật kĩ.
- Thu thập dữ liệu bằng cách phỏng vấn, hỏi đáp, tham vấn với người có chuyên môn lĩnh vực bạn viết.
- Xác định đối tượng hướng tới trong bài viết, mục đích viết.
- Đưa ra các nhận định của mình về chủ đề đang có.
- Tìm đọc các bài viết khác của báo để tìm hiểu văn phong báo chí, bố cục, yêu cầu,….
- Lên kế hoạch thời gian viết .
Ví dụ: Bạn muốn viết về lĩnh vực chứng khoán để cộng tác báo Cafef và lựa chọn chủ đề kinh nghiệm đầu tư. Bạn cần tìm kiếm những thông tin về những lời khuyên của các nhà đầu tư tài ba qua sách báo, ghi chép những lời khuyên hay và bổ ích làm tư liệu. Bạn có thể hỏi những người có kinh nghiệm đầu tư, bạn bè đã tham gia thị trường chứng khoán hoặc phỏng vấn chuyên gia.
Bước 3: Viết tự do
Trong quá trình tìm kiếm, não bộ bạn sẽ liên tục suy nghĩ và phát hiện ra nhiều vấn đề thú vị. Hãy viết bất kì điều gì bạn tìm được hoặc này sinh trong đầu một cách tự do.
Lên dàn ý cho bài viết
Sau khi bạn nghiên cứu chủ đề viết kĩ càng, hãy bắt tay thực hiện kế hoạch bằng cách lập dàn ý cho bài viết của mình. Bước quan trọng trong viết lách mà hầu hết nhiều cây viết thường bỏ qua và viết theo bản năng. Hãy tập cho mình một cách viết hoàn hảo hơn.
Bài viết trong báo chí cũng giống như bài viết thường luôn có 3 phần đó là: Mở bài, thân bài và kết luận. Việc lập dàn ý sẽ giúp bạn:
- Không bỏ sót thông tin quan trọng hay nội dung cần đưa vào.
- Tăng tốc độ viết của bạn cao hơn so với không lập dàn ý.
- Tạo ra kết cấu chặt chẽ cho bài viết với đầy đủ ý chính – phụ.
- Là bức tranh tổng thể bài viết của bạn mà bạn có thể thêm hoặc bớt ý bất kì.
Cách thực hiện:
- Hãy tìm một luận điểm chính cho cả bài viết của bạn
Ví dụ: Luận điểm cho bài viết gửi báo Cafef là “kinh nghiệm đầu tư thông minh giúp bạn vượt qua thời điểm khủng hoảng bởi covid-19”.
- Từ luận điểm, bạn đưa ra các ý chính cho bài viết. Thường không quá 5 ý trong một bài.
Với ví dụ luận điểm về kinh nghiệm đầu tư, bạn có thể đưa ra ý chính như: Không bỏ nhiều trứng vào một giỏ; bình tĩnh và quan sát; hướng tới đầu tư dài hạn; không nghe theo đám đông; ….
- Bóc tách từng ý chính bằng các ý nhỏ hơn và đưa vào các dẫn chứng, trích dẫn.
Với ý chính “không bỏ nhiều trứng vào một giỏ”, bạn có thể đưa ra các ý nhỏ hơn như: Giảm mức độ rủi ro; tăng cơ hội kiếm tiền; đa dạng hóa danh mục đầu tư. Dẫn chứng của tỉ phú Warren Buffett về việc luôn phân chia tiền bạc đầu tư vào nhiều danh mục khác nhau,…
Viết bản nháp đầu tiên
Hãy bắt tay vào viết bài thôi nào! Bài viết cho báo chí luôn có những dẫn chứng rõ ràng, luận cứ sắc bén và độc đáo. Những điểm cần lưu ý trong khi viết:
- Đặt trọng tâm rõ ràng cho bài viết và các ý luôn xoay quanh luận điểm.
- Đặt một khoảng thời gian cho bản nháp.
- Viết tất cả những gì bạn nghĩ.
- Luôn có những cụm từ chuyển đoạn thích hợp.
Bạn hãy nhớ “Done is better than perfect” – hoàn thành hơn hoàn hảo. Vì thế, bạn hãy cố gắng viết xong tất cả những gì cần cho bài báo mà không cần để ý tới chi tiết. Nếu bạn dừng lại và sửa các lỗi trong quá trình viết, mạch cảm xúc bị ngắt và khi viết lại, bạn mất nhiều thời gian hoàn thành hơn dự định.
Gọt dũa bản nháp
Với bản nháp đầu tiên, bạn viết theo những gì nghĩ trong đầu từ dàn ý có sẵn. Bài viết vẫn còn lộn xộn và cần điều chỉnh sao cho hoàn thiện hơn. Hãy kiểm tra bài viết của mình theo gợi ý dưới đây:
- Quan điểm đưa ra đã đúng hay chưa?
- Lập luận có tính thuyết phục hay không?
- Giọng điều của bài viết có phù hợp hay không?
- Bổ sung cắt bớt những nội dung nào?
- Bài viết đã hướng đến đúng đối tượng mục tiêu hay chưa?
- Liệu bài viết của bạn đã truyền tải được thông điệp đưa ra?
Sau đó, bạn hãy sắp xếp và tổ chức lại để có một bài viết hoàn thiện. Những mẹo nhỏ trong quá trình gọt dũa bài viết của bạn:
- Đọc to bài viết lên.
- In ra tờ giấy và dùng bút rà soát.
- Đặt nhiều câu hỏi cho bài viết của mình.
- Không nên chỉnh sửa ngay và hãy đặt bài viết sang một bên, nghe nhạc, đi chơi hay làm bất cứ cứ điều gì để tinh thần thoải mái. Bạn có thể sửa bài vào ngày hôm sau.
Biên tập hoàn chỉnh
Đây là phần bạn đánh bóng bài viết của mình và chỉnh sửa lần cuối trước khi gửi đi. Hãy đọc lại bài viết và điều chỉnh đến lúc nào cảm thấy hài lòng với bài viết của mình
- Hiệu đính là sửa các lỗi bề mặt như chính tả, ngữ pháp, dấu câu. Những mẹo giúp quá trình hiệu đính của bạn nhanh hơn:
- Rà soát bằng tay hoặc sử dụng công cụ kiểm tra lỗi chính tả.
- Kiểm tra ngữ pháp và thay đổi từ ngữ phù hợp.
- Đọc chậm từng chữ một và cảm nhận.
Một điều quan trọng mà bạn không được quên đó là định dạng văn bản trên công cụ soạn thảo về kích cỡ chữ, căn dòng, màu sắc, in đậm-nghiêng,…. Tránh việc gửi một bản thảo luộm thuộm, rối mắt có thể gây mất cảm tình.
Vậy là bài viết của bạn đã hoàn thành và sẵn sàng để gửi bài báo. Một lưu ý khi gửi email cho biên tập tòa soạn, bạn cần viết đầy đủ tiêu đề, giới thiệu và để lại thông tin liên lạc.
Góc thực hành
Hãy tìm kiếm lĩnh vực viết của bản thân và lựa chọn một trang báo bạn muốn cộng tác. Bằng các bước hướng dẫn ở trên, bạn thử viết một bài báo hoàn chỉnh và đăng trong cộng đồng viết lách hoặc trang cá nhân mạng xã hội để nhận lời bình luận của độc giả. Nếu bạn cảm thấy bài của mình đủ tốt, hãy gửi trực tiếp tới trang báo đó. Điều bạn cần làm là chờ đợi và đúc rút kinh nghiệm cho bản thân.
Bài viết nằm trong chuyên mục #vietthuongmai. Bạn có thể áp dụng phương pháp này để viết những bài PR báo chí cho các nhãn hàng, công ty.
Ảnh: Unsplash
